Meditasyon kelimesinin anlamını açıklayarak konuya başlayabiliriz. Meditasyon; derin düşünmemizi sağlayan, iç huzuru, dingin bilinç hallerini elde etmeyi ve öz varlığa ulaşmayı sağlayan bilinçli bir odaklanma tekniğidir. Aslında düşünme zihnen düşünme değil de hiçbir şey düşünmeksizin gerçekleşen derin düşünmedir. Bu tanımlar kulağa kafa karıştırıcı gelebilir ya da içten içe bir şeyleri düşünmeden nasıl düşünebiliriz diyebilirsiniz. Teoride biraz karmaşık olan bu rahatlama tekniği pratikte çok kolaydır. Bu aşamalara daha detaylı bir şekilde değinelim ;
Nefes Farkındalığı Çalışması (meditasyonu) ; bu çalışma 5 aşamadan oluşuyor ve aşamaların her biri birbirinden farklı. Birinci aşama; nefesin sonuna bir sayı yerleştiriyoruz mesela nefes alıp verdik 1 , nefes alıp verdik 2, nefes alıp verdik 3…şeklinde devam ediyoruz. Nefesimizin ritmi tamamen size bağlı, bazıları hızlı nefes alıp verirken bazıları ise yavaş nefes alıp verir. Sayıyı yerleştirirken bir taşı göle bırakır gibi yerleştiriyoruz. Amacımız çok saymak değil, sayıyı bir araç olarak kullanıyoruz. Dikkatimiz tamamen nefes üzerinde oluyor. 10 a kadar saysak bile tekrar 1 den başlıyoruz saymaya. Meditasyon esnasında düşüncelere dalıp gitsek bile tekrar 1 den başlıyoruz. Bazen ise düşünceler yüzünden bir bakıyoruz ki 1 de takılıp kalmışız ya da 10 a kadar saymak yerine 20 ye kadar gelmişiz 🙂 Çünkü dikkatimiz dağılmış. Sayıyı nefes üzerinde tutmak en fazla 10 a kadar sayıp yine 1 le başlamak dikkati düşüncelere sürüklemektense bedende ve nefeste sürdürmek etkili olur.
Aşama 2: Birbirine çok benzer aşamalar fakat bu sefer sayıyı nefesin başına sabitliyoruz. Örneğin: 1 nefes al ver, 2 nefes al ver, 3 nefes al ver.. şeklinde devam ediyoruz. Birinci aşama ile arasında çok az bir fark var sayıyı nefes alırken yerleştiriyoruz birinci aşamada ise nefes verdikten sonra yerleştirdik bu küçük farklılık bile dikkatimizin nefes üzerinde bulunmasını sağlıyor. Yine aynı şekilde 10 a kadar gelirsek 1 e dönüyoruz. Dikkatimiz dağılırsa tekrar toplayıp 1 den başlıyoruz. Bu esnada çoğu kez dikkat dağınıklığı yaşayıp aklımıza hiç gelmeyen şeyler bile gelecek. Saygı değer bir meditasyoncuya sormuşlar ; hocam siz meditasyon yaparken ne oluyor diye o da demiş ki ; düşünce düşünce düşünce. Yani zihnin devamlı düşünüyor olması çok normal ama biz meditasyonu sürekli nefese dönme şeklinde yaşıyoruz.
Aşama 3: Dikkatimiz yine nefes üzerinde fakat bu sefer saymıyoruz. Çünkü sayı olması bize meditasyon esnasında yardımcı oluyor mesela bisiklete yeni başlayan bir çocuk ilk aşamada dört tekerle sürmeye başlıyor zamanla bisiklet sürmeye alışan çocuk iki tekerle sürmeye başlıyor. Saymayı da bisikletten çıkan iki tekerlek olarak düşünebiliriz. Bu aşamada nefesimizin burunda, nefes borusunda, karnımızda ki etkilerini gözlemlemeye çalışıyoruz. Gözlemlemeyi açık yargısız ve olumlu bir tavırla sergiliyoruz. Kendimizi yargılama halinden çıkıyoruz. Hoş hisler barındırmıyor olabiliriz ama bunu kendimize dert edinmiyoruz , diyoruz ki tanık olma gözlemci olarak izleme tavrını destekliyoruz.
Aşama 4: Dikkatimizi burnumuzun ucu, burun delikleri ve üst dudak kısmında bulunduruyoruz. Çok ufak bir alana odaklanarak dikkatimizi törpülüyoruz.
Aşama 5: Bu aşamada dikkatimizi odaklamıyoruz. Aslında saf farkındalık meditasyonu, gerçek meditasyon bir çok insana göre asıl meditasyon bu beşinci aşama. Ortaya ne çıkıyorsa çıkıyor, dikkat nereye dağılıyorsa dağılıyor, izin veriyoruz. Kontrol eden hiçbir etken yok ama gözlemci ve izleyici konumundan kimi zaman çevresel faktörlere kimi zamanda düşüncelere çekildiğini gözlemliyoruz. Film izlerken filmi projeksiyon perdesine yansıttığımız da perde filmin içeriğinden etkilenmiyorsa bizim de bir tarafımız içerikten etkilenmiyor. Mesela bedende kötü bir his, pozitif bir duygu gibi ne olursa olsun gözlemci taraf etkilenmiyor, bu tarafımızı güçlendiriyoruz. Olumlu ya da olumsuz düşüncelerimizi kötü ya da güzel hislerimizi değiştirmeye çalışmakla uğraşmıyoruz. Burada yaptığımız şey farkındalık, nazik, açık ve yargısız olarak beslenmek.
Aşama aşama anlattığımız meditasyonu günlük hayatımıza adapte edebilirsek olumsuz hislerden, düşüncelerden daha kolay bir şekilde arınabiliriz. İlk zamanlar biraz zor gelse de zamanla ruhumuzdaki o rahatlık ve dinginlik hissinin farkına varmış olacağız.